Την Τετάρτη 21 Ιουνίου 2023 διοργανώθηκε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, ύστερα από πρωτοβουλία της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων. Η συζήτηση έλαβε χώρα στο πλαίσιο της Refugee Week Greece 2023, ενός ετήσιου festival το οποίο δεσμεύεται για την προώθηση της ισότητας και διαφορετικότητας, παρέχοντας ταυτόχρονα το πλαίσιο σε καλλιτέχνες της διασποράς ώστε να αναπτύξουν το ταλέντο και τις κλίσεις τους.
Μέσω της online πλατφόρμας, οι συμμετέχοντες μίλησαν για προσαρμοσμένες λύσεις που αντιμετωπίζουν τις συγκεκριμένες ανάγκες των ασυνόδευτων ανηλίκων, εστιάζοντας σε θέματα όπως η επαγγελματική κατάρτιση και οι πρωτοβουλίες που έχει πάρει η Ειδική Γραμματείας, ώστε να βοηθήσει αυτά τα νεαρά άτομα στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, ως προς την επαγγελματική επιτυχία αλλά και τη γενικότερη κοινωνική ένταξη.
Η συζήτηση απεδείχθη ιδιαίτερα γόνιμη, ως προς τη συμβολή της για συλλογικές προσπάθειες της Ελλάδας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ως προς τη βελτίωση της ζωής των ασυνόδευτων ανηλίκων. Η κα Ντίνα Ντζιόρα, Lead Producer του Refugee Week Greece, έκανε την απαιτούμενη εισαγωγή στην ατζέντα της στρογγυλής τραπέζης, εξαίροντας τις μέχρι τώρα συνεργασίες που συνεισφέρουν στην ανάπτυξη των τεχνών από άτομα της διασποράς. Σκοπός του Refuge Week είναι το χτίσιμο μίας γέφυρας μεταξύ του ανθρωπιστικού και πολιτιστικού τομέα στην Ελλάδα, φέρνοντας στο προσκήνιο τις εμπειρίες αυτών των ανθρώπων, αλλά και τις αφηγήσεις των ανθρώπων που έως τώρα δεν έχουν ακουστεί. Στη συνέχεια, η κα Γκέλυ Αρώνη, Προϊστάμενη της Μονάδας Ένταξης και Υποστήριξης Ασυνόδευτων Ανηλίκων, παρουσίασε τους ομιλητές τονίζοντας πως σκοπός της συνάντησης δεν είναι απλά η ανταλλαγή γνώσεων και πρακτικών, αλλά κυρίως η κατάθεση προτάσεων και η εύρεση εφικτών και πρακτικών λύσεων.
Η δίωρη συζήτηση οργανώθηκε σε πέντε θεματικές παρουσιάσεις, ενώ στη συνέχεια δημιουργήθηκαν online υποομάδες με αντικείμενο συζήτησης το ποιες πληροφορίες από τη συνάντηση θα συνεχίσουν να αναπτύσσουν οι συμμετέχοντες στο μέλλον. Τέλος ο Ειδικός Γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, κ. Ηρακλής Μοσκώφ, περιέγραψε ορισμένες συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες για την ένταξη και την ενδυνάμωση των ασυνόδευτων ανηλίκων στην κοινωνία και στην εκπαιδευτική διαδικασία, υπογραμμίζοντας της σημασία της ανταλλαγής εμπειριών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, εξαίροντας την τέχνη και τον πολιτισμό ως "οικουμενικές γλώσσες ολοκλήρωσης"
Οι πέντε θεματικές της στρογγυλής τραπέζης συνοψίζονται στις παρακάτω σειρές :
1. Εκπαίδευση
Σχετικά με την εκπαίδευση, η Jeannette Baxter και Jake Rose-Brown, δάσκαλοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και ιδρυτές της οργάνωσης "A Day of Welcome" στο Norfolk του Ηνωμένου Βασιλείου, εξήραν τη σημασία της οικοδόμησης μίας κουλτούρας υποδοχής και κατανόησης στα σχολεία. Η οργάνωση τους ξεκίνησε το 2018 με στόχο τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος αλληλεγγύης για τα παιδιά αυτά, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Χαρακτηριστικό είναι ότι συμμετέχουν ήδη περισσότερα από 500 σχολεία σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Διαφορετικές πρωτοβουλίες σε κάθε σχολείο, με παιδιά από 4 έως 18 ετών να περιγράφουν τις εμπειρίες τους, με την ταυτόχρονη τέλεση διαφόρων δημοσίων συζητήσεων. Οι τρεις πυλώνες που λειτουργεί η "A Day of Welcome είναι η σημασία των εκπαιδευτικών να βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν το τι συμβαίνει στον κόσμο, να αποκαλύπτουν και να γιορτάζουν τις τοπικές ιστορίες, καθώς επίσης η διεύρυνση της συμμετοχής τους ως ισότιμα και ενεργά μέλη της κοινότητας.
2. Επαγγελματική Κατάρτιση
Η παρουσίαση έγινε από τον Rolf Gollob, Ελβετό ανθρωπολόγο και πρώην δάσκαλο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, από το Καντόνι της Ζυρίχης. Ο κος Gollob είναι Εθνικός Συντονιστής για την απόκτηση και υλοποίηση έργων, στον τομέα της Εκπαίδευσης για τη Δημοκρατική Ιθαγένεια και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ξεκίνησε περιγράφοντας το πλαίσιο της επαγγελματικής κατάρτισης στην Ελβετία και τόνισε ότι αυτό το μονοπάτι - ως εναλλακτική πρόταση στην παραδοσιακή σχολική διαδρομή - αντιπροσωπεύει μία κανονικότητα στη χώρα, καθώς περίπου το 60% των παιδιών αποφασίζει να ασχοληθεί με την επαγγελματική του κατάρτιση, από νεαρή ηλικία. Παρουσίασε επίσης το νομικό πλαίσιο για τις διάφορες άδειες εργασίας, συνοδευόμενο από στατιστικά στοιχεία για την καλύτερη κατανόηση του πλαισίου. Περίπου το 25% του εργατικού δυναμικού στη χώρα δεν είναι Ελβετοί, οπότε η επαγγελματική κατάρτιση αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική προτεραιότητα για τη χώρα, καθώς πέρα από την ανάγκη απορρόφησης του δυναμικού αυτού, αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία για πρόσφυγες και μετανάστες, ως προς την επιβίωση και διαβίωση στην Ελβετία.
3. Αθλητισμός
Ο πυλώνας του αθλητισμού και πιο συγκεκριμένα του ποδοσφαίρου, αναπτύχθηκε μέσα από την Girl Power. Η ΜΚΟ Girl Power ιδρύθηκε από την Khalida, μια νεαρή πρόσφυγα από το Αφγανιστάν, ως ένας τρόπος για να ευχαριστήσει τη φιλοξενία της Δανίας, ενδυναμώνοντας κορίτσια και νεαρές γυναίκες. Με παρουσία σε Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ελλάδα, η Girl Power μοιράστηκε μέσω της Khalida τις εμπειρίες και προκλήσεις που αντιμετωπίζονται σε διάφορα κέντρα προσφύγων, ενώ επίσης αναφέρθηκε στην έλλειψη ενημέρωσης και πληροφόρησης για τις γυναίκες από το Αφγανιστάν. Η ΜΚΟ διοργανώνει φεστιβάλ, εκπαιδευτικά σεμινάρια και ποδοσφαιρικά τουρνουά, έχοντας πάντα ως στόσο την υπεράσπιση και δικτύωση των γυναικών μεταξύ τους. Μαζί με την ομάδα της, η Khalida θέλει να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον, όπου τα προβλήματα και οι πόροι ώστε αυτά να αντιμετωπιστούν, μπορούν να διαμοιραστούν ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος της κοινωνικής απομόνωσης. Με όχημα το ποδόσφαιρο, οι νεαρές αυτές γυναίκες αποκτούν σημαντικά life skills, μένοντας πιστές στο moto της Khalida με το οποίο και ολοκλήρωσε την ομιλία της :
"Θέλουμε να αλλάξουμε το αφήγημα και θέλουμε ελπίδα!".
4. Τέχνη
Η Ελισάβετ Μερκούρη είναι μέλος του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου της Ακρόπολης. Το 2016, το Τμήμα άρχισε να εξετάζει την ιδέα της συμπερίληψης προγραμμάτων για πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ δύο χρόνια αργότερα, οργανώθηκαν οι πρώτες ξεναγήσεις στο Μουσείο με τη συνεισφορά των ΜΚΟ. Στην ομιλία της, η κα Μερκούρη εξήγησε ότι τα μουσεία μπορούν να παίξουν κομβικό ρόλο στην κοινωνική ένταξη αυτών των ανθρώπων, καθώς αφενός σχετίζονται με την κοινωνία και τις διεργασίες της, αφετέρου προάγουν τη διαφορετικότητα. Σε συνεργασία με τη Μονάδα Ένταξης και Υποστήριξης της Γενικής Γραμματείας για τα Ασυνόδευτα Ανήλικα, το Μουσείο της Ακρόπολης πραγματοποίησε ομάδες εστίασης με εκπαιδευτικούς από αντίστοιχα κέντρα φιλοξενίας, με απώτερο σκοπό τη σχεδιασμό και υλοποίηση ενός προγράμματος, προσαρμοσμένου στα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των παιδιών. Το θέμα που τελικά επιλέχθηκε ήταν το "Χειροτεχνία, τεχνίτες και επαγγέλματα στην αρχαία Αθήνα", το οποίο έχει ως επίκεντρο τις ιδανικές εργασίες που ονειρεύονται οι έφηβοι για το μέλλον τους. Τέλος η κα Μερκούρη αναφέρθηκε στα εμπόδια τα οποία συνάντησε η ομάδα της, όπως το εμπόδιο της κοινής γλώσσας, καθώς και κάποια ευαίσθητα θέματα τα οποία αποφεύχθηκαν, όπως η θρησκεία, η πολιτική και το φύλο. Η χρήση tablet από τους εφήβους βοήθησε τα μέγιστα, ώστε μέσω διαδραστικών παιχνιδιών, οι νέοι διάβαζαν τις πληροφορίες στις γλώσσες τους, αποκτώντας ταυτόχρονα χώρο για δημιουργική έκφραση.
5. Κηδεμονία
Το τελευταίο θέμα της στρογγυλής τραπέζης παρουσιάστηκε από τον κο Terry Smith, μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κηδεμονίας (https://www.egnetwork.eu/). Το εν λόγω Δίκτυο ιδρύθηκε το 2018 και περιλαμβάνει 51 οργανισμούς σε 25 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος του είναι η βελτίωση της ποιότητας της κηδεμονίας, οι καλύτερες υπηρεσίες και τα απτά αποτελέσματα. Ο κος Smith τόνισε πως ο κηδεμόνας δεν παύει να είναι ένα ανεξάρτητο άτομο το οποίο εστιάζει στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, αντισταθμίζοντας μία συγκεκριμένη έλλειψη. Τέλος, ανέφερε τους επτά πυλώνες της αποτελεσματικής κηδεμονίας, οι οποίοι πιο συγκεκριμένα είναι :
- Μη διάκριση
- Παιδοκεντρική Προσέγγιση
- Υπευθυνότητα
- Ανεξαρτησία, αμεροληψία
- Ποιότητα,
- Συνεργασία, βιωσιμότητα
- Συμμετοχή των παιδιών
Ουσιαστικά, ο κος Smith τόνισε την ευθύνη του κηδεμόνα κατά τα διάρκεια των αλλαγών στη ζωή του παιδιού, αλλά και την ανάγκη για αποδοχή των αλλαγών αυτών.
Ο κ. Ηρακλής Μοσκώφ, Ειδικός Γραμματέας για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων, έκλεισε τη συζήτηση τονίζοντας ότι καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη μετάβαση των παιδιών στην ενήλικη ζωή τους. Επιπλέον, η κα Γκέλυ Αρώνη, Προϊσταμένη της Μονάδας Ένταξης και Υποστήριξης, τόνισε τη σημασία της προώθησης αποτελεσματικών πρακτικών ένταξης για τα παιδιά προσφύγων σε ευρωπαϊκή κλίμακα, με την ταυτόχρονη διαμόρφωση και εφαρμογή των σχετικών πολιτικών. Μετά τη συζήτηση, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε μικρότερες υπο-ομάδες, όπου και είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε περαιτέρω διάλογο σχετικά με τις καλές πρακτικές και πολιτικές που παρουσιάστηκαν, καθώς επίσης και να ανταλλάξουν εμπειρίες και βέλτιστες λύσεις σε υπαρκτά προβλήματα.
Πάγια θέση της ΕΛΙΞ είναι φυσικά η υποστήριξη των ασυνόδευτων ανηλίκων καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμονής τους στη χώρα μας, καθώς και η εξασφάλιση ενός σταθερού και αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου, το οποίο περιλαμβάνει εκτός των άλλων και την ιδανική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Επιπρόσθετη και εξίσου μεγάλης σημασίας, είναι και η μέριμνα για τη συμμετοχή αυτών των παιδιών στο επίσημο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, με ταυτόχρονη ένταξη στη σχολική κοινότητα και εκμηδενισμό του φαινομένου της σχολικής διαρροής. Μέσω της εμπειρίας και των Προγραμμάτων της, η ΕΛΙΞ προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου για την ενισχυτική διδασκαλία αυτών των παιδιών, καθώς και σχετικές ψυχοκοινωνικές δραστηριότητες. Στον πολυχώρο p^2 multispace, οι δραστηριότητες της Οργάνωσης συνδυάζουν και τους πέντε θεματικούς πυλώνες της στρογγυλής τραπέζης της 21ης Ιουνίου, με δραστηριότητες που καλύπτουν συνολικά το εν λόγω πεδίο όμως χρήση μεθόδων μη τυπικής εκπαίδευσης, σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης και ανάπτυξης soft skills, αθλητικές και παιδαγωγικές δραστηριότητες, μαθήματα κινηματογράφου, ραπτικής και δημιουργίας κοσμημάτων, προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ και πολλές άλλες παρεμφερείς δράσεις.
